JE,SIASA KUHUSU WAHAMIAJI NCHINI SWEDEN IMESHINDWA?

Picha zinaonyesha mwonekano wa jiji la Stockhol,Sweden

By Othman Miraji, mwananchi

Sweden ni nchi iliyoko kaskazini ya Ulaya ambayo inasifika kwa neema na uchumi wake kung’ara, licha ya kodi kubwa ya mapato wanayotozwa raia.

Ina  mfumo wa kijamii unaojali maslahi ya walalahoi pamoja na siasa ya kigeni isiojiingiza na kuonyesha misuli katika migogoro ya kimataifa. Wiki iliopita nchi hiyo ilipata mshtuko wa kujionea michafuko.

Wakazi wenye asili ya kigeni walifanya fujo, wakayatia moto magari barabarani na kupambana na polisi. Ile sifa ya Sweden kama mfano wa nchi ya kupigiwa mfano duniani, ambako watu wote wanapatiwa nafasi sawa, kwa ghafla ikawekewa alama ya kuuliza.

Wenyewe Waswidi wakaanza kuulizana; kulikoni ? Polepole wanaanza kugundua kwamba siasa inayofuatwa na Serikali yao ya kuwachanganya wahamiaji wapya ndani ya jamii inashindwa kutoa tija.

Pale wanasiasa wa Sweden wanaposafiri kwenda katika mikutano ya kimataifa ili kumwaga sifa juu ya nchi yao, njiani wanapoelekea katika kiwanja cha ndege cha mji mkuu wa Stockholm wanaupita mtaa wa Husby ulio na matatizo mengi ya kijamii.

Bila shaka, wanapopita hapo nafsi zao husononeka. Katika miaka ya sitini kulijengwa nyumba nyingi za bei nafuu katika eneo la Husby ili kukabiliana na uhaba wa makazi. Lakini kila miaka ilipopita  wazawa walilihama eneo hilo na mahala pao pakachuliwa na watu wenye asili ya kigeni, wengi wakitokea nchi zilizomo vitani, kama vile Syria, Iraq, Afghanistan, Somalia na iliyokuwa Yugoslavia.

Kwa siku kadhaa wiki iliopita machafuko na ghasia zilizoanzia Husby zilienea katika sehemu nyingi pembezoni mwa jiji la Stockholm. Ni kutokana na hali hiyo watu sasa wanaanza kutambua kwamba siasa inayoendeshwa na Serikali ya Sweden ya kuwachanganya watu wenye asili ya kigeni katika jamii ina mushkeli, haifanyi kazi vizuri. Wageni katika nchi hiyo wanaishi katika ulimwengu tofauti kabisa, wanaishi katika maeneo ya madongoporomoka, wakiwa hawana ajira wala matumaini.

Hii sio mara ya kwanza kutokea ghasia za aina hii huko Sweden, lakini mara hii chanzo kilikuwa ni kuuliwa kwa mkazi mmoja wa Husby,  anayesemekana alikuwa na silaha ya panga. Imetajwa kwamba askari polisi waliomuua  walidai alihatarisha usalama wao.

Polisi pia inalaumiwa kutumia mabavu makubwa wakati wa kuyavunja maandamano ya vijana yaliofuata tukio hilo. Katika siku hizo za fujo vijana wa  kigeni waliofunika nyuso zao waliyatia moto magari na mapipa ya kuwekea taka, huku wakiwatupia mawe polisi.

Shule na kituo cha polisi vilitiwa moto. Waandamanaji kadhaa walikamatwa. Pia ilidaiwa polisi nao walitumia maneno machafu ya kibaguzi kuwatusi wahamiaji wa kigeni, na kuwatisha watu waliojitokeza katika maeneo ya fujo kutaka kujua zaidi juu ya mkasa huo. Madai dhidi ya madai, na yote hayo  sasa yanachunguzwa.

Baadaye hali ilitulia kutokana na vikundi vya wazee kuwapa nasaha vijana wapunguze mori na jazba, na pia polisi kubadilisha mbinu zao. Badala ya kualika mapambano, polisi wakawa tayari kutafuta watu wa kuzungumza nao miongoni mwa waandamanaji.

Ukosefu wa nafasi za kazi katika eneo la Husby ni mkubwa, na ni asilimia 50 tu ya watoto katika mtaa huo humaliza shule za sekondari. Hata  wale wanaomaliza wanakuwa na matokeo  mabaya, hivyo wanashindwa kuendelea na masomo ya juu.

Madai siku hizi yamezushwa kwamba hakuna usawa katika Sweden, kinyume na vile baadhi ya watu wanavojaribu kuichora sura ya nchi hiyo. Kwa mujibu wa takwimu rasmi  ni kwamba mwaka 2011, asilimia 16.5  ya wahamiaji walikuwa hawana ajira ukilinganisha na asilimia 5.7 ya wazawa wa Kisweden. Wahamiaji hujaribu kuomba nafasi za kazi na hukataliwa kutokana na majina yao, sura zao au kwa sababu wanaishi katika mitaa fulani.

Hasira za kukosa matumaini  ni mambo ambayo mara nyingi yanasababisha  machafuko. Mwaka 2008 zilizuka ghasia kama hizi mjini Malmo, miaka miwili baadae Rinkeby, mtaa ulio umbali na vituo vichache vya basi kutoka hapo.

Waziri Mkuu wa Sweden, Fredrik Reinfeldt, amekiri kwamba kuna pengo la mapato linalozidi baina ya raia,  na kwamba kipindi hiki cha mpito ni kigumu kwa nchi yake, lakini katika kipindi kirefu kijacho Serikali yake itashinda katika kuyatanzua matatizo ya kijamii yaliyoibuka sasa.

Hata hivyo, anasema  kuichoma moto gari ya jirani yako sio njia ya kuelezea maoni yako na kufikisha ujumbe, bali ni uhuni tu. Anajinata kwa kusema kwamba Sweden ni nchi inayopokea makundi makubwa ya watu kutoka mataifa mengine, na yeye ana fahari juu ya jambo hilo.

Haikataliki kwamba hisia za Wasweden wenyewe kuelekea wahamiaji pia zimebadilika, kutokana na mmiminiko mkubwa wa wageni katika nchi hiyo mnamo miaka ya karibuni. Asilimia 15 ya Waswidi milioni 9.5 ni watu waliozaliwa nje ya nchi hiyo, ukilinganisha na asilimia 10 miaka kumi iliopita.

Kwa mfano, theluthi mbili ya wakazi wa Husby wana  asili ya kigeni. Kinyume na Denmark ambayo ilifungua milango yake kwa wahamiaji walio maskini.  Sweden bado inapokea wakimbizi wengi, hasa kutoka nchi zilizokumbwa na vita.

Serikali ya nchi hiyo humpa mtu anayeomba hifadhi ya ukimbizi nyumba, samani mpya na karibu  Euro 2,000 kila mwezi. Licha ya hayo, nchi hiyo bado inapata shida ya kuwachanganya katika jamii watu hao  ambao hawaambatani na mila na desturi za watu wa Skandinavia.

Machafuko na ghasia za karibuni nchini Sweden ni mtihani kwa Serikali ya Waziri Mkuu Reinfeldt, ambayo baada ya kuweko madarakani kwa  miaka saba, hivi sasa inalaumiwa sana kwa kushindwa kuyatanzua matatizo ya kijamii.

Pia ghasia hizi zimekipa hoja chama cha  Democratic kwamba kuzidi sana idadi ya wahamiaji nchini humo,  ndio mzizi wa fitina na matatizo. Lakini isisahaulike  kwamba matatizo mengi yalioyoonekana baada ya kumiminika wahamiaji kutoka nchi zinazoendelea hivi sasa,  yanaweza kuonekana kutokana na kuwepo pia wahamiaji  kutoka nchi za Umoja wa Ulaya.